คราบหินปูน เกิดจากแผ่นคราบแบคทีเรีย (Plaque) ที่เกาะตามฟัน โคนฟัน หรือซอกฟัน
ซึ่งไปทำปฏิกิริยากับน้ำลายจนทำให้เกิดการจับตัวสะสมขึ้น
เป็นต้นเหตุสำคัญของปัญหาสุขภาพช่องปากและฟันหลายประการ เช่น ฟันเหลือง มีกลิ่นปาก เหงือกอักเสบ ฟันผุ หรืออาจถึงขั้นทำให้สูญเสียฟันได้
ดังนั้นทันตแพทย์จึงแนะนำให้เราขูดหินปูนทุก 6 เดือน เพื่อสุขภาพปากและฟันที่แข็งแรง และลดความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาในช่องปาก
ขั้นตอนการขูดหินปูน
เริ่มแรกทันตแพทย์จะทำการตรวจสุขภาพฟันโดยละเอียด เพื่อดูว่ามีปริมาณหินปูนมากน้อยเพียงใด
รวมไปถึงตรวจด้วยว่ามีฟันผุ หรือปัญหาทางช่องปากอื่นๆ หรือไม่ เพื่อประเมินการรักษา
ส่วนการขูดหินปูนนั้นขูดหินปูน ทันตแพทย์จะใช้เครื่องมือขจัดหินปูนแบบที่มีแรงสั่นสะเทือนความถี่สูง ทำให้หินปูนหลุดออก
ซึ่งอาจทำให้รู้สึกเจ็บ เสียวฟัน และมีเลือดออกอยู่บ้าง
จากนั้นจึงใช้เครื่องมือชิ้นเล็ก (Hand Instruments) ขูดหินปูนโดยละเอียดอีกครั้ง
หลังเสร็จสิ้นขั้นตอนกำจัดหินน้ำลายหรือที่เรียกกันว่าหินปูนออกไปเรียบร้อย
ทันตแพทย์จะทำความสะอาดฟันและเคลือบฟลูออไรด์ให้ ก่อนจะให้คุณบ้วนปากเพื่อล้างคราบหินปูนออก
จากนั้นจะทำความสะอาดฟันด้วยไหมขัดฟัน และเคลือบฟลูออไรด์เพื่อช่วยป้องกันฟันผุ
ระยะเวลาในการขูดหินปูนจะขึ้นอยู่กับปริมาณของหินปูนในช่องปากของแต่ละคน
แต่โดยปกติแล้วจะใช้เวลาประมาณ 30-60 นาที
ภายหลังจากการขูดหินปูนอาจรู้สึกเจ็บหรือเสียวฟัน และอาจมีเลือดซึมบริเวณเหงือกประมาณ 1 ถึง 2 วัน ซึ่งอาการเหล่านี้จะค่อยๆหายไปเอง
ข้อควรระวังในการขูดหินปูน
ผู้ป่วยโรคร้ายแรง เช่น โรคมะเร็ง โรคเบาหวาน โรคตับ และโรคที่เกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด
ควรขูดหินปูนภายใต้การดูแลร่วมกันของทันตแพทย์และแพทย์ เพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการขูดหินปูนได้
ผู้ใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจก็ไม่ควรขูดหินปูนด้วยเครื่องขูดหินปูนไฟฟ้าเช่นกัน
เพราะเครื่องขูดหินปูนไฟฟ้าจะไปรบกวนการทำงานของเครื่องกระตุ้นหัวใจ
จนทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ แต่หากต้องการขูดหินปูนจริงๆ ต้องแจ้งให้ทันตแพทย์ทราบก่อนทุกครั้ง เพื่อให้ทันตแพทย์ขูดหินปูนโดยใช้เครื่องมือขูดหินปูนด้วยมือ
วิธีชะลอการเกิดคราบหินปูน
แม้จะเข้ารับการขูดหินปูนเป็นประจำทุก 6 เดือน แต่บางคนก็อาจพบคราบหินปูนเกาะตามซอกฟันจำนวนมากภายหลังจากการขูดหินปูนเพียงไม่กี่เดือน
ซึ่งก็อาจทำให้เกิดความวิตกกังวลและสูญเสียความมั่นใจเวลายิ้มหรือสนทนา
ดังนั้น จึงควรดูแลฟันเพื่อชะลอการเกิดคราบหินปูนดังต่อไปนี้
แปรงฟันให้ถูกต้อง การแปรงฟันผิดวิธี จะทำให้เศษอาหารที่ตกค้างในช่องปาก หรือสะสมอยู่ตามซอกฟันไม่ได้หลุดออกไป จึงทำให้เกิดหินปูนและกลิ่นปากที่ไม่พึงประสงค์
วิธีการแปรงฟันที่ถูกต้อง คือ
- วางขนแปรงแนบกับเหงือก โดยเอียงขนแปรงเป็นมุม 45 องศา หมุนข้อมือปัดขนแปรงจากเหงือก ผ่านตัวฟันโดยตลอด ถ้าเป็นฟันบน ปัดลงล่าง ฟันล่างปัดขึ้นบน
- แปรงฟันให้ทั่วทุกที่ ทั้งด้านนอก ด้านในของฟันบนและฟันล่าง ส่วนฟันกราม ให้ถูไปมาตามแนวฟันทั้งซ้าย-ขวา จนสะอาด ควรใช้เวลาแปรงฟันประมาณ 2-3 นาที
- แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หรือทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร
- เลือกใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ เพราะฟลูออไรด์ช่วยเคลือบฟัน จึงสามารถป้องกันฟันผุ และช่วยควบคุมการเกิดหินปูนได้
- ใช้เบคกิ้งโซดาแปรงฟัน หนึ่งในวิธีที่ช่วยบรรเทาการเกิดหินปูนได้คือ ใช้เบคกิ้งโซดาแทนยาสีฟัน โดยนำเบคกิ้งโซดา 1 ช้อนโต๊ะ ผสมเกลือ ½ ช้อนชา จากนั้นนำแปรงเปียกหมาดๆ แตะลงไปในส่วนผสมที่เตรียมไว้ แปรงฟันให้ทั่ว นานประมาณ 2 นาที หลังจากนั้นบ้วนปากให้สะอาด
- งดสูบบุหรี่ จากงานวิจัยหลายชิ้นพบว่าผู้ที่สูบบุหรี่ จะมีหินปูนในช่องปากเร็วกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ นอกจากนี้ สารทาร์และนิโคตินที่เกิดจากการสูบบุหรี่จะไปจับกับฟัน ทำให้ฟันเป็นสีน้ำตาลหรือสีเหลือง และยังทำให้เกิดกลิ่นปากไม่พึงประสงค์อีกด้วย
